Logic tự nhiên và logic xã hội

Thường đa số vẫn cho là dân khối A thì sẽ giỏi logic và do đó sẽ tranh luận logic tốt (các các vấn đề xã hội). Thực ra không hoàn toàn thế.

Logic trong khoa học tự nhiên nó khác với khoa học xã hội. Mình ví dụ 1 trường hợp khác biệt. Logic tự nhiên là logic tuyệt đối, logic xã hội là logic tương đối dựa trên đa số.

Thế nào là logic dựa trên đa số?

Các vấn đề xã hội nói chung hiếm khi có giá trị tuyệt đối. Ví dụ, nhận xét dân miền Trung học giỏi, giỏi làm chính trị, nhưng ki bo. Đó là nhận xét dựa trên số lớn, đa số. Có nghĩa là, sau hàng vài trăm năm, người ta nhìn nhận thực tế, đúc rút theo kinh nghiệm và nhận ra điều đó. Tất nhiên nó có căn cứ này kia, chắc mọi người đều biết. Nhưng điều đó vẫn không phải là giá trị tuyệt đối, chỉ là đa số thôi.

Nếu 1 ông khối A, thạo logic tự nhiên, nếu áp logic của Toán học vào, thì ông ta chỉ việc chỉ ra đúng 1 trường hợp người miền Trung không có 1 trong các đặc điểm trên, là có thể suy ra nhận xét đó là sai! Giải Toán là thế, muốn chứng minh 1 mệnh đề là sai thì chỉ cần chỉ ra 1 trường hợp của nó là sai. Nhưng áp dụng điều này vào xã hội thì thoạt nhìn cũng có vẻ đúng đúng.

Còn rất nhiều sự khác biệt nữa. Nhưng stt này chỉ tập trung vào đây. Nó được áp dụng để ngụy biện rất là tốt! Thường gọi là ngụy biện quy nạp ẩu, rất hay gặp, nhất là bởi DLV.

Khi có vụ CA VN giơ cao chân làm chết người, DLV cũng dẫn ra 1 vụ cảnh sát Mỹ bắn chết người! DLV hay nói: "Nước nào cũng có tham nhũng. TT Hàn Quốc còn bị bắt vì tham nhũng kìa, CTN VN có bị bắt vì tham nhũng đâu..." Đại khái thế, rất nhiều ví dụ. Hễ PĐ chỉ ra 1 tật xấu của CS, DLV cũng có thể chỉ ra 1 trường hợp tương tự ở các nước DC!

Hay gần đây, báo chí CM hay chỉ ra các trường hợp các cháu rich kids vô kỷ luật, không chịu đi cách ly, phải cưỡng chế, để định hướng việc phải cách ly tập trung. Dân tình nhao nhao ủng hộ!

Vấn đề ở đây chính là phải đánh giá dựa trên đa số và phải có hoàn cảnh tương tự. Số vụ CA VN làm chết người là bao nhiêu so với dân số? Số người bị CS Mỹ bắn chết là bao nhiêu so với dân số? CS Mỹ có được phép bắn chết người không? Trong hoàn cảnh nào? Tương tự với CA VN.

Các cháu rich kids bố láo chiếm bao nhiêu phần trăm, có chiếm đa số không?

Tham nhũng ở Hàn Quốc nhiều tới mức độ nào, có phổ biến như ở VN hay không? VN có minh bạch các vụ án tham nhũng hay không?

Tóm lại là phải đánh giá xem trường hợp nào là đa số, trường hợp nào thiểu số. Nếu lấy thiếu số để suy ra tất cả thì gọi là quy nạp ẩu. Nếu lấy đa số để suy ra tất cả thì tạm chấp nhận tùy ngữ cảnh.

Nhưng để biết số liệu nào chiếm đa số thì không hề đơn giản. Về mặt khoa học thì phải có điều tra xã hội, nhóm lấy mẫu càng lớn và đa dạng càng tốt. Cũng có 1 cách ngụy biện tinh vi hơn là cố tình chọn nhóm lấy mẫu để điều tra không đại diện cho số đông. Ví dụ, nói dân miền Trung nghèo. Phản biện bằng cách lấy mẫu toàn dân ở Vinh, các phố trung tâm, thì ra kết quả sai ngay!

Nhiều khi không thể điều tra xã hội, thì phải chấp nhận đánh giá theo kinh nghiệm của đa số. Ví dụ đánh giá về tính cách dân mỗi miền thì hầu như phải dựa trên kinh nghiệm của nhiều người, chứ không có số liệu khoa học nào cả!

Như vậy, ngay cả đánh giá người học khối A là tranh luận logic tốt, khối C thì ngược lại, thì cũng chỉ mới là dựa trên số lớn theo kinh nghiệm sống.

Nhiều ông học khối A nhưng tư duy logic máy móc, không thấy sự khác biệt nói trên thì tranh luận vẫn rất ngu. Học khối A giỏi thì chỉ cho 1 nền tảng suy luận logic tốt, muốn tranh luận xã hội tốt thì cần có kiến thức xã hội, có khả năng về ngôn ngữ nữa. Thực tế học khối A nhiều khi lại kém về chữ nghĩa, đâm ra vẫn không thể cãi nhau được giỏi.

Dương Quốc Chính, post FB