Đằng sau cuộc chiến giữa truyền thông với các nhà ngoại cảm?

Trào lưu vạch mặt các nhà nhà ngoại cảm

Mấy hôm nay dư luận xã hội nhốn nháo vì clip của VTV "Vạch mặt" nhà ngoại cảm Phan Thị Bích Hằng (Lời tựa của Vietnamnet). http://vietnamnet.vn/vn/xa-hoi/146143/vtv--vach-mat--nha-ngoai-cam-phan-thi-bich-hang.html Dân mình vốn hay có tâm lý bầy đàn, các báo đua nhau đăng lại bài của nhau và của VTV, dân tình đổ xô comment chửi hôi, tát nước theo mưa với cái đích là các nhà ngoại cảm nói chung và Phan Thị Bích Hằng nói riêng. Mũi dùi chĩa vào PTBH có vẻ nhiều nhất vì nhà ngoại cảm này có vẻ nổi tiếng nhất, có lịch sử tìm mộ nhiều nhất. Tại sao tự dưng giới truyền thông lại "quan tâm" đến các nhà ngoại cảm như vậy?

Cuộc chiến bất tận giữa khoa học và tâm linh

Những cuộc tranh luận về tâm linh và tôn giáo thì thường chẳng đi đến đâu vì khó có thể lý giải các vấn đề tâm linh dựa trên khoa học. Vì khoa học và tâm linh có những lý giải khác nhau, dựa trên những hệ quy chiếu khác nhau nên muốn dùng khoa học để bác bỏ niềm tin tâm linh hay tôn giáo thì chả có gì khó vì 2 lĩnh vực trên dựa trên những tiền đề khác nhau. Nếu có niềm tin tôn giáo hay tâm linh thì phải tin có 1 thế giới sau cái chết, tồn tại cõi âm, hay nôm na là tin là có ma và có một số người có năng lực kết nối giữa 2 thế giới âm dương. Những người không tin có ma, có cõi âm thì mặc nhiên không tin chuyện gọi hồn, cầu cúng và không tin về sự tồn tại của các nhà ngoại cảm và họ cho là mọi lý giải về tâm linh mặc nhiên là bậy bạ, lừa đảo, bịp bợm. Tuy nhiên, các tôn giáo tồn tại được đến ngày nay cũng có những lý do của nó, vẫn có nhiều người đi gọi hồn, áp vong vì giới đồng cốt vẫn đưa ra được những bằng chứng chấp nhận được để chứng minh sự tồn tại của cõi âm mà giới khoa học không/chưa thể phủ nhận được. Giới khoa học, hay những người chỉ tin vào khoa học, thường cố loay hoay lý giải các vấn đề tâm linh bằng khoa học nhưng nói chung là không có tính thuyết phục, thậm chí nực cười. Tin hay không tin vào các vấn đề tâm linh là quyền của mỗi người, vì chưa phe nào có đủ lý luận để phủ nhận hoàn toàn phe đối lập. Ở bài viết này mình muốn nói đến khía cạnh văn hóa, khoa học trong việc đánh giá, nhận định về các vấn đề tâm linh, cụ thể ở đây là cách đánh giá về giới ngoại cảm nói chung và chị PTBH nói riêng. Liệu có "ai đó" đứng đằng sau cuộc chiến truyền thông với các nhà ngoại cảm?

VTV khiêu chiến và tâm lý bầy đàn của quần chúng cần lao

Nội dung phóng sự của VTV chắc không cần nhắc lại vì nó quá nổi tiếng rồi, đại để là VTV đã "vạch mặt" 1 số nhà ngoại cảm là lừa đảo khi tìm mộ liệt sỹ, kết quả giám định cho thấy hầu hết kết quả đều sai, vô hình chung đã phủ nhận hoàn toàn khả năng tìm mộ của các nhà ngoại cảm. Trong khuôn khổ bài viết, mình chỉ nói đến nhà ngoại cảm PTBH, các "nhà ngoại cảm" khác được nêu trong phóng sự mình sẽ không đề cập do không có đủ thông tin.

Trong phóng sự này, VTV vẫn có lối trình bày quen thuộc theo kiểu định hướng dư luận như các báo lề phải thường dùng, đó là cách trình bày 1 chiều, không hề có phỏng vấn chính các nhà ngoại cảm hay các chuyên gia nghiên cứu về ngoại cảm và áp đặt thông tin 1 chiều đó cho độc giả. Cách trình bày này khiến cho những người vô thần, không tin vào tâm linh trở nên hỉ hả. Người có hiểu biết thì thận trọng trong đánh giá, đề nghị có điều tra toàn diện về những "sản phẩm" tìm mộ của giới ngoại cảm. Những người thiếu hiểu biết thì lập tức vào hùa với truyền thông để chửi bới, lăng mạ các nhà ngoại cảm với lý lẽ cơ bản là dựa trên lý lẽ của VTV! Những người này thường tự coi là "thượng tôn" khoa học và logic nhưng lại bộc lộ ra là có cách phán xét hết sức thiếu khoa học, thiếu xét đoán, không có óc phản biện.

Thật vậy, để phủ nhận khả năng tìm mộ bằng ngoại cảm của PTBH thì phải chỉ ra được tối thiểu là trên 50% sản phẩm của nhà ngoại cảm này là sai, không thể dựa trên 1 vài lần sai như khi tìm kiếm thủ cấp tướng Phùng Chí Kiên, vụ tìm xe ô tô bị trôi... để kết luận PTBH không có năng lực tìm mộ bằng ngoại cảm. Quan điểm của mình thì nhà ngoại cảm chỉ cần tìm đúng được 10% số lượt tìm mộ thì đã quá giỏi và mình đã đánh giá người đó có năng lực ngoại cảm rồi. "Giới khoa học" thường có cách đánh giá quá khắt khe với các nhà ngoại cảm. Khi người ta tìm mộ, tìm xác người (như vụ tìm xe ô tô bị lũ cuốn) đồng thời bằng đủ mọi cách, bằng kinh nghiệm, khoa học, lịch sử, khảo cổ, những câu chuyện truyền khẩu...và cả bằng ngoại cảm thì nếu nhà ngoại cảm tìm sai thì lập tức bị cho là lừa đảo, bịp bợm, nhưng nếu tìm bằng các cách còn lại cũng sai thì chỉ bị coi là nhầm lẫn, thậm chí cái sai dựa trên khoa học còn tốn kém hơn nhiều lần so với cái sai dựa trên ngoại cảm thì vẫn không bị coi là bịp bợm, lừa đảo. Thế là không công bằng với các nhà ngoại cảm vì ngoại cảm cũng chỉ là 1 cách trong nhiều cách tìm xác người mà thôi.

Khúc bi tráng của vị tướng đầu tiên

Trường hợp tìm thủ cấp tướng Phùng Chí Kiên được dư luận quan tâm nhất vì nó vạch ra cái sai 1 cách phũ phàng nhất với nhà ngoại cảm nổi tiếng nhất. Vì vậy, trường hợp này khiến mình quan tâm nhất. Vậy cuộc tìm mộ đó thực chất thế nào? Sau khi hỏi giáo sư Google, mình tìm ra loạt 5 bài này của báo Tiền Phong trong đó có kỳ 4 là đáng quan tâm nhất http://www.tienphong.vn/xa-hoi/phong-su/169441/Khuc-bi-trang-cua-vi-tuong-dau-tien%C2%A0--Ky-4.html

Bài này đăng vào ngày 20/08/2009, khoảng 1 năm sau ngày cuộc tìm kiếm xảy ra. Phóng sự cho thấy cuộc tìm kiếm rất quy mô, do chính tướng Giáp chỉ đạo từ xa thông qua đại tá Nguyễn Huyên, chánh văn phòng đại tướng và con trai ông là Võ Điện Biên.

Trích dẫn:

Quả thực, công việc này chả khác gì, thậm chí còn khó hơn cả mò kim đáy bể. Dẫu vậy, xuất phát từ lòng trân trọng và biết ơn, nhất là sau khi có ý kiến của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, một đoàn đi tìm thủ cấp của liệt sĩ Phùng Chí Kiên hình thành gồm:

Đại tá Nguyễn Huyên (Văn phòng Đại tướng Võ Nguyên Giáp), Đại tá Nguyễn Huy Văn, tức Kim Sơn (Ủy viên Thường trực Ban Liên lạc Việt Nam Giải phóng Quân do Trưởng ban, Thượng tướng Phùng Thế Tài ủy nhiệm), Võ Điện Biên (con trai Đại tướng Võ Nguyên Giáp), Nguyễn Văn Quang (đại diện họ tộc). Ngoài ra, còn có Đậu Xuân Đồng (phó đoàn luật sư Hà Tĩnh) cùng một số nhà báo.

Trước khi lên đường, đoàn đã nghiên cứu kỹ lưỡng một số tài liệu liên quan, gặp gỡ một số bậc lão thành cách mạng, giáo sư sử học Phan Huy Lê; đồng thời cử người tham khảo ý kiến và kinh nghiệm tìm hài cốt của một số chuyên gia và cả nhà ngoại cảm.

Cuối buổi chiều 19/4/2008, Đại tá Nguyễn Huy Văn, anh Võ Điện Biên và Thạc sĩ Phan Thị Bích Hằng đã đến thắp hương trên mộ liệt sĩ Phùng Chí Kiên tại Nghĩa trang Mai Dịch.
---------------

Phóng sự của Tiền Phong cho thấy vai trò khá mờ nhạt của nhà ngoại cảm PTBH, chỉ là 1 kênh thông tin. Người ta đã dùng đủ mọi cách để tìm kiếm như tham khảo nhà sử học Phan Huy Lê, 1 số lão thành cách mạng hoạt động cùng thời với tướng PCK cũng với 1 số thông tin truyền khẩu của dân địa phương đã chứng kiến cái chết của tướng PCK. Bổ sung thêm thông tin ở đây http://vtc.vn/394-457999/phong-su-kham-pha/giai-ma-su-that-cuoc-truong-ky-tim-mo-cua-phan-thi-bich-hang.htm thì thấy là PTBH chỉ vào cuộc khi mọi hướng tìm kiếm đã bế tắc. Nhà ngoại cảm đã tìm được thủ cấp tướng Kiên trong khu vực được khoanh vùng theo lời kể của 1 cụ lão thành cách mạng, nhưng xét nghiệm ngay sau đó đã chứng minh mẫu vật không phải là hài cốt mà chỉ là mảnh sành và răng lợn.

Như vậy, hậu quả của kết quả sai chưa hề nghiêm trọng, mọi tốn kém cho cuộc tìm kiếm không hoàn toàn do PTBH tạo ra vì người ta huy động nguồn lực rất lớn từ Bộ QP, chính quyền địa phương cho cả các cách tìm kiếm khác nhau. Hiện chưa rõ PTBH nhận được thù lao bao nhiêu tiền cho cuộc tìm kiếm nên không đủ căn cứ để đánh giá PTBH lừa đảo (có vụ lợi), nếu nhà ngoại cảm chỉ nhận thù lao tương xứng với chi phí nhân công và chi phí cơ hội của chị trong mấy ngày tìm kiếm thì đó là 1 chi phí hợp lý, kể cả tìm kiếm sai kết quả. Báo Tiền Phong trong link trên không có 1 dòng trách móc nhà ngoại cảm cũng như các nhân chứng đã chỉ sai vị trí thủ cấp. Vậy vì lý do gì mà VTV lại "khai quật" 1 vụ việc đã xảy ra 5 năm trước và chĩa mũi dùi vào nhà ngoại cảm PTBH trong khi lờ đi bối cảnh của cuộc tìm kiếm? Theo link phần kết của phóng sự trên http://www.tienphong.vn/xa-hoi/phong-su/169568/Chua-co-hoi-ket.html thì cụ Vũ Công Vẹo (sinh năm 1910, đảng viên từng hoạt động cách mạng), đã chôn cất phần đầu của một chiến sỹ cách mạng bị địch sát hại tháng 8 năm 1941 mà họ nghĩ là đồng chí Phùng Chí Kiên, cũng là đồng tác giả của sai sót kể trên do cụ khoanh vùng tìm kiếm cho PTBH.

Thuyết âm mưu hay là bàn tay lông lá

Để trả lời câu hỏi trên mình tiếp tục tìm hiểu kỹ hơn phóng sự của VTV và phát hiện ra nơi khơi mào cho cuộc chiến với nhà ngoại cảm PTBH không phải là VTV mà là Chuyện đời - Ấn phẩm của báo Đất Việt số ra đầu tiên ngày 21/9/2013, đã có bài viết nêu rõ về sự thật nhà ngoại cảm Phan Thị Bích Hằng: "Bộ Quốc phòng chỉ ra sự thật về "nhà ngoại cảm" Phan Thị Bích Hằng trong vụ tìm hài cốt Tướng Phùng Chí Kiên". Sau đó hàng loạt bài viết tiếp tục chứng minh chiêu của nhà ngoại cảm này. http://www.baodatviet.vn/chinh-tri-xa-hoi/tin-tuc-thoi-su/su-that-nha-ngoai-cam-phan-thi-bich-hang-2358138/ Trong khi đó theo báo Tiền Phong thì chính Bộ Quốc phòng tham gia tìm kiếm thủ cấp tướng Kiên và Bộ trưởng Phùng Quang Thanh đã nghe báo cáo kết quả tìm kiếm. VTV chỉ đăng lại tin từ Chuyện đời mà thôi, nhưng vì sức lan tỏa của VTV lớn hơn Chuyện đời nhiều lần nên chính báo Đất Việt lại đăng lại tin của VTV về vụ này (link trên)!

Theo nội dung đã dẫn trong link báo Tiền Phong và VTC news thì tướng Giáp là người có vai trò chính và chỉ đạo từ xa cuộc tìm mộ thủ cấp tướng PCK, có đến 2 đại diện của tướng Giáp tại cuộc tìm kiếm là đại tá Nguyễn Huyên và con trai ông là Võ Điện Biên, đã cho thấy điều đó. Thời điểm Chuyện đời đăng bài đầu tiên (tiếc là mình chưa được đọc bản gốc) là ngày 21-9-2013, ngày tướng Giáp sắp mất (ông mất ngày 4-10-2013). Ngày VTV đăng lại tin từ Chuyện đời là 23-10-2013, khi tướng Giáp vừa mồ yên mả đẹp và danh tiếng nổi như cồn, cả thế giới nói về ông. Người đứng sau Báo Đất Việt là người mà AI CŨNG BIẾT LÀ AI ĐẤY, người này có mâu thuẫn lớn với tướng Giáp và có vẻ như không có mặt tại đám tang ông.

Dự đoán sau đây chỉ mang tính minh họa nhưng không nhất thiết phải khác với sự thật! Có người muốn làm mất uy tín tướng Giáp (mê tín, lừa đảo) bằng cách đánh PTBH và PTBH trở thành nạn nhân của thuyết âm mưu. Câu chuyện chưa kết thúc vì theo báo Đất Việt "Trong số báo Chuyện đời ra ngày 26/10 tới, Thiếu tướng Chu Phác sẽ nói tất cả sự thật về nhà ngoại cảm Phan Thị Bích Hằng bằng những câu chuyện thực trong quá trình trực tiếp làm việc với nhà ngoại cảm này." Cách làm mất uy tín này thường gặp ở Việt Nam, đánh sếp bằng cách đập quân. Tương tự vậy, gần đây có 1 vụ thất thoát nghìn tỷ tiền thuế của 1 chủ đầu tư nước ngoài tại dự án khu đô thị hạng sang được "khai quật" sau hàng chục năm để đánh 1 vị lãnh đạo cao cấp.

Dương Quốc Chính, note FB